WSTĘP
Decydujący wpływ na kształtowanie młodego człowieka ma jego środowisko rodzinne. Dzieci, które mają bliski kontakt z rodzicami dający im poczucie bezpieczeństwa, łatwiej radzą sobie z trudnymi sytuacjami życiowymi, są świadome mogących je spotkać niebezpieczeństw, nie przejawiają agresywnych zachowań wobec środowiska rówieśniczego. We współczesnych czasach obserwujemy proces wielu przemian zachodzących w życiu rodzinnym, rozluźnienie więzi rodzinnych, niewystarczające w wielu przypadkach zainteresowanie dziećmi; tym co robią, gdzie przebywają, ich zachowaniem w szkole i poza nią. Konsekwencje takiego stanu rzeczy bywają tragiczne. Środowisko wiejskie, popegerowskie, w jakim żyją i wychowują się dzieci uczęszczające do naszej szkoły, sprzyja między innymi obniżeniu ich kultury osobistej, stosowaniu przemocy wobec rówieśników. To jedno zagrożenie. Kolejnym jest poruszanie się dzieci po drogach w związku z koniecznością dojścia i powrotu ze szkoły. Analiza istniejących zagrożeń skłoniła mnie do opracowania programu mającego na celu uświadomienie dzieciom i ich rodzicom tych właśnie zagrożeń. Potrzeba bezpieczeństwa, rozumiana zarówno w sensie fizycznym jak i psychicznym, jest elementarną potrzebą człowieka, a jej zaspokojenie warunkiem jego rozwoju. Dziecko potrzebuje dla swego prawidłowego funkcjonowania osoby dorosłej zapewniającej mu poczucie bezpieczeństwa. W przedszkolu takim przewodnikiem jest nauczyciel. Nauczyciel jest odpowiedzialny za bezpieczne otoczenie dziecka i uczy je zasad postępowania. Dziecko musi mieć pewność, że jest dla nauczyciela ważne, akceptowane, że zawsze może liczyć na jego wsparcie i pomoc. Dziecko powinno znać zasady warunkujące jego bezpieczeństwo, rozumieć dlaczego obowiązują i je przestrzegać oraz znać konsekwencje (dla własnego zdrowia i życia) ich przekroczenia. Dziecko powinno uczyć się oceniać okoliczności i elementy niebezpieczeństwa, bycia ostrożnym i kształtować umiejętność mówienia "nie".
CELE PROGRAMU "DZIECKO BEZPIECZNE W DOMU, W SZKOLE I NA DRODZE".
- Wdrażanie do przestrzegania zasad bezpieczeństwa na terenie szkoły i poza nią.
- Wdrażanie do kierowania się zasadą ograniczonego zaufania w stosunku do osób nieznajomych.
- Zapamiętanie adresu zamieszkania i numeru telefonu.
- Zdawanie sobie sprawy z konieczności przestrzegania zasad warunkujących bezpieczeństwo własne i innych.
- Kształtowanie czynnej postawy wobec zagrażającego niebezpieczeństwa.
- Poznanie numeru telefonu policji.
- Kształtowanie umiejętności świadomego przestrzegania zasad ruchu drogowego dla pieszych.
- Poznanie drogi do szkoły.
- Poznanie skutków niewłaściwych zachowań i kształtowanie umiejętności ich przewidywania.
- Rozumienie potrzeby noszenia różnych elementów odblaskowych o zmierzchu, w czasie niekorzystnych warunków atmosferycznych.
- Poznanie i przestrzeganie zasad bezpiecznego i kulturalnego zachowania się w środkach komunikacji publicznej.
- Wzbudzanie zaufania do policjanta, jako osoby mogącej pomóc dziecku w sytuacji zagrażającej bezpieczeństwu.
- Kształtowanie czynnej postawy wobec zagrażającego na drodze niebezpieczeństwa własnego i innych.
HASŁO PROGRAMOWE I. Bezpieczeństwo w domu i na podwórzu TEMATYKA
- Proste urządzenia elektryczne używane w domu, zasady bezpieczeństwa przy korzystaniu z urządzeń elektrycznych i gazowych.
- Zapałki w ręku dziecka to pożar!
- Zagrożenia na podwórzu, niebezpieczeństwa wynikające z zabaw w pobliżu jezdni, niebezpieczny kontakt z nieznanym psem, nie rozmawiaj z nieznajomym, znam swój adres zamieszkania i numer telefonu.
- Policjant przyjacielem dziecka.
- Bezpieczne i kulturalne zabawy zimowe.
- Bezpieczeństwo w czasie letniego wypoczynku.
ZADANIA
- -Zapoznanie z obsługą podstawowych urządzeń elektrycznych użytku domowego.
- -Uświadomienie niebezpieczeństwa wynikającego z zabawy zapałkami, zapalniczkami, czy rozpalania ogniska w nieodpowiednich miejscach i bez nadzoru dorosłych.
-
- Przestrzeganie zakazu zabaw w pobliżu tras komunikacyjnych.
- Rozumienie zakazu zbliżania się do nieznanych zwierząt.
- Kierowanie się zasadą ograniczonego zaufania w kontaktach z osobami obcymi.
- Zapamiętanie własnego adresu zamieszkania, numeru telefonu oraz numeru telefonu bliskiej osoby (babcia, ciocia).
- -Wzbudzanie zaufania do policjanta, jako osoby mogącej pomóc dziecku w sytuacji zagrażającej zarówno jego bezpieczeństwu, jak i innych.
-
- Bezpieczne korzystanie ze sprzętu służącego zabawom zimowym.
- Bezpieczne i kulturalne zachowanie się w czasie zabaw zimowych.
- Prawidłowe i bezpieczne zachowania dla zdrowia i życia swojego i innych.
- Wzajemna pomoc w trudnych sytuacjach podczas zabaw.
- Bezpieczne korzystanie z kąpieli słonecznych i wodnych.
PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIA
-
- potrafi wymienić niektóre urządzenia techniczne znajdujące się w domu,
- umie korzystać z prostego sprzętu elektrycznego,
- przestrzega bezwzględnego zakazu manipulowania przy kuchence gazowej, lub prób samodzielnego jej obsługiwania,
-
- zdaje sobie sprawę z niebezpieczeństw mogących wynikać z zabawy zapałkami,
- wie, że bawiąc się zapałkami może spowodować pożar,
-
- rozumie i przestrzega zakazu zabaw w pobliżu tras komunikacyjnych i obok zaparkowanych samochodów, maszyn rolniczych,
- wie, jak zachować postawę obronną wobec atakującego psa,
- jest świadome niebezpieczeństw grożących mu ze strony psa,
- rozumie potrzebę zachowania ostrożności w kontaktach z osobami obcymi (odmowa pójścia na spacer, wsiadania do samochodu z osobą nieznajomą, przyjęcia słodyczy),
- pamięta adres zamieszkania i numer telefonu swój oraz bliskiej osoby,
- zdaje sobie sprawę, w jakich sytuacjach (np. zgubienie się, wypadek) i komu (np. policjant, ekspedientka) może przekazać dane dotyczące nazwiska, numeru telefonu, adresu
-
- zna numer telefonu policji 997,
- ma świadomość, że w każdej chwili, kiedy czuje się zagrożone może poprosić o pomoc policjanta,
- wie, na czym polega praca policjanta,
- umie bezpiecznie korzystać z sanek,
- rozumie, że kulturalne i bezpieczne zachowanie się podczas zabaw i sportów zimowych pozwala uniknąć niebezpiecznym sytuacjom,
- zachowuje bezpieczeństwo w czasie zabaw,
- wie, jakie zachowania są prawidłowe, a jakie niebezpieczne dla zdrowia i życia jego i kolegów,
- wie, jak dostosować swój ubiór do pory roku,
- rozumie istotę pomocy potrzebującym kolegom,
-
- wie, jak bezpiecznie korzystać z kąpieli słonecznych,
- wie, jak bezpiecznie zachować się nad wodą,
- jest świadome niebezpieczeństwa, jakie zagraża dziecku nie będącemu pod opieką dorosłej osoby.
HASŁO PROGRAMOWE II. Bezpieczeństwo w szkole TEMATYKA
- Budynek szkolny i jego otoczenie.
- Bezpieczne zachowanie w różnych miejscach i sytuacjach.
- Bezpieczeństwo w czasie zajęć.
ZADANIA
-
- Zapoznanie z rozkładem budynku szkolnego oraz obejściem szkoły.
- Znajomość usytuowania pomieszczeń szkolnych, szczególnie klasy i świetlicy.
-
- Bezpieczne poruszanie się po korytarzu szkolnym.
- Bezpieczne zachowanie się w różnych pomieszczeniach szkoły: klasa, łazienka, stołówka, świetlica.
- Bezpieczne zabawy na boisku szkolnym.
-
- Umiejętne i bezpieczne posługiwanie się przyborami w czasie zajęć.
PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIA
-
- zna drogę do szkoły,
- zna boisko i sąsiedztwo szkoły,
- bez problemu trafia do swojej klasy, świetlicy i stołówki,
-
- umie bezpiecznie poruszać się po schodach i korytarzu szkolnym,
- umie bezpiecznie zachować się w różnych pomieszczeniach szkolnych,
- wie, w którym miejscu przy szkole można się bawić, spacerować, a gdzie nie należy się zbliżać,
- nie łamie zasad zawartych w regulaminie,
-
- umie prawidłowo posługiwać się narzędziami i przyborami podczas zajęć:przyborami od pisania i malowania, nożyczkami, nożem, igłą, szpilkami,
HASŁO PROGRAMOWE III. Bezpieczeństwo na drodze TEMATYKA
- Bezpieczna droga dziecka z domu do szkoły i ze szkoły do domu.
- Zasady zachowania się pieszych na drogach, poznawanie znaczenia prostych znaków drogowych, charakterystyczne elementy drogi na wsi, zasady przechodzenia przez ulicę, bezpieczeństwo w czasie różnych warunków atmosferycznych.
- Bezpieczeństwo i kultura zachowania się w środkach komunikacji publicznej oraz na przystankach.
ZADANIA
- -Wybór najbezpieczniejszej drogi.
-
- Bezpieczne uczestnictwo w pieszym ruchu drogowym.
- Rozumienie znaczenia znaków drogowych.
- Przestrzeganie zasad przechodzenia przez ulicę.
- Zachowanie ostrożności w czasie niesprzyjających warunków atmosferycznych.
-
- Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i kultury zachowania się w środkach lokomocji oraz na przystankach.
PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIA
-
- potrafi opisać swoją drogę do szkoły,
- umie wybrać najkrótszą i najbezpieczniejszą drogę do szkoły,
-
- potrafi bezpiecznie pod opieką dorosłego poruszać się po drogach i ulicach,
- rozpoznaje podstawowe znaki drogowe dla pieszych,
- wie, co oznaczają kolory świateł na sygnalizatorze świetlnym,
- zna różne rodzaje dróg, potrafi wymienić elementy drogi: jezdnia, chodnik, pobocze,
- zna zasady poruszania się pieszych po drogach, a w szczególności przechodzenia przez ulicę,
- zachowuje ostrożność na drodze w czasie różnych warunków atmosferycznych: mgła, deszcz, gołoledź, śnieg,
- zdaje sobie sprawę, że długość drogi hamowania pojazdu zależy od wielu czynników,
- nosi elementy odblaskowe, rozumie, jaką spełniają rolę,
-
- zna i stosuje zasady właściwego i bezpiecznego zachowania się na przystankach i w środkach lokomocji, a w szczególności w autobusie dowożącym dzieci do szkoły.
FORMY REALIZACJI ZADAŃ: Podstawową formą aktywności dziecka jest zabawa. To dzięki niej dziecko jest w stanie zrozumieć wiele trudnych dla niego zagadnień. Dlatego więc, będę się starała organizować zabawy w taki sposób, żeby poniżej wymienione formy były ich częścią.
- Rozmowy grupowe i indywidualne,
- Pogadanki tematyczne,
- Prace plastyczne,
- Praca z ilustracjami; kolorowanie obrazków, wyszukiwanie różnic między obrazkami, uzupełnianie o brakujące elementy,
- Wykorzystanie utworów z literatury dziecięcej,
- Oglądanie przezroczy i filmów zgodnie z tematyką,
- Spotkania i zajęcia z policjantem,
- Spacery po najbliższej okolicy, połączone z rozmowami,
- Słuchanie i nauka piosenek zgodnie z tematyką,
- Zabawy ruchowe i tematyczne.
EWALUACJA PROGRAMU Ewaluacja zdaniem B. Niemierki jest "pogłębionym sprawdzeniem i ocenieniem osiągnięć uczniów, obejmującym analizę warunków przebiegu i wyników nauczania, nastawionym na ulepszenie procesu dydaktycznego". Aby się przekonać czy proponowany program bezpieczeństwa "Dziecko bezpieczne w domu, w szkole i na drodze" ma pożądany wpływ na uczniów konieczne jest przeprowadzenie ewaluacji, działania zmierzającego do stwierdzenia, w jakim stopniu założone przeze mnie cele są osiągane. Badania ewaluacyjne będą dotyczyły umiejętności i wiadomości. Po kilkumiesięcznym cyklu zajęć, dzieci wyrażą swoją opinię wypełniając ankietę rysunkową, ponieważ nie potrafią jeszcze pisać. Również rodzice są proszeni o udzielenie odpowiedzi na kilka pytań dotyczących zrealizowanego programu. Po analizie tych ankiet będę mogła zebrać informacje i krytycznie ocenić swój program. Bibliografia:
S. Dylak: Wprowadzenie do konstruowania szkolnych programów nauczania. Warszawa 2000. A. Łada – Grodzicka i inne: ABC…Program wychowania przedszkolnego XXI wieku, Warszawa 2000, WSiP. H. Komorowska: O programach prawie wszystko, Warszawa 1999,WSiP. J. Leśnikowska – Matusiak (red.) Wybrane problemy bezpieczeństwa ruchu drogowego, Warszawa 1997, ITS, Opracowała: Barbara Baranowska nauczycielka Publicznej Szkoły Podstawowej w Rogóżu |